Bilim insanları tarih verdi... Salgın Türkiye'de ne zaman bitecek?

Koronavirüse karşı mücadelede bilim insanları zamanla yarışırken, salgına zamanında müdahale ederek takdir toplayan ülkelerden biri olan Singapur’da çarpıcı bir araştırma yapıldı.

Singapur Teknoloji ve Tasarım Üniversitesi bünyesinde çalışmalarını sürdüren Veri Destekli İnovasyon Laboratuvarı (Data-Driven Innovation Lab) yapay zeka ve modelleme geliştirerek ülkelerde koronavirüsün etkisinin ne zaman azalacağını tespit etmeye çalıştı.

“REHBER OLARAK KULLANILABİLİR”
Kuruluş, “Covid-19’un Tahmini Takibi” ismi verilen araştırmada günlük vakalar, ölüm ve diğer tıbbi detaylarla istatistik bilimini ve epidemiyolojik modelleri bir araya getirdi.

Araştırmayı yürüten ekip, Covid-19 ile ilgili birçok bilinmez olduğunu ve insan davranışının dinamik yapısının da salgının yayılmasıyla ilgili değişken yaratabileceğini açıklayarak, “Bu veriler yüzde 100 net ve kesin değil, sadece mevcut şartlar altında bir öngörü. Bu veriler sadece gerçek geleceği şekillendirmek için harekete geçmek için bir rehber olarak kullanılabilir” yorumunu yaptı.

Araştırmayı yürüten bilim ekibi, farklı modeller ve verilerden faydalandıklarını açıklarken, “Her bulaşıcı hastalığın bir yaşam döngüsü var. Salgının patlaması, hızla yayılması, yavaşlama hızı ve sona ermesi şeklinde. Fakat salgında bu yaşam döngüleri ülkelere ya da bölgere göre değişiklik gösterebiliyor. Farklı ülkeler aynı anda farklı fazlarda olabiliyor. Örneğin 21 Nisan’da Singapur Başbakanı Hsien-Loong Lee, sokağa çıkma yasaklarını uzatırken İtalya Başbakanı Giuseppe Conte de 4 Mayıs’ta işletmelerin tekrar açılması için plan yaptıklarını açıkladı” ifadesini kullandı.

RAPORU KULLANIMA KAPADILAR
Singapur merkezli bilim ekibi hazırladıkları bir grafikle ülkelerde koronavirüsün ne zaman sona ereceğini modelledi. Kısa bir süre sonra yayından kaldırılan bu verilerin resmi ya da kesin bir gerçeklik sunmadığını aktaran bilim insanları kısa bir süre sonra bu verileri “iç kullanım” için kamuoyuna kapattı.

Fakat yayınlanan veriler ve öngörüler gündem oldu. Koronavirüsle mücadele eden her ülke için hazırlanan özel grafiklerde, ülkelerin verilerinden alınan detaylarla bir takvim ve plan yapıldı.

MODELE GÖRE 8 EYLÜL’DE BİTECEK
Singapurlu bilim insanları Türkiye ile ilgili olan öngörülerin 6 Mayıs 2020 tarihine kadarki verilerden alındığını açıkladı. Uzmanlar modellemeye göre Türkiye’de koronavirüsün bitmesi için yaklaşık 120 günlük bir süreye ihtiyaç duyulduğunu iddia etti.

Kamuoyunun kullanımına kapatılan raporda, salgının hangi ülkede kaç gün daha devam edeceği hazırlanan yapay zeka ve modelleme ile belirlendi. Grafikteki dikey çizgide gün bazında değişken yer alırken yatay çizgide ise, “Teoride salgının 7 Mayıs’tan itibaren bitmesi öngörülen gün sayısı” gösterildi. Grafikte Türkiye’nin karşısında 121 gün gösterilirken, değişkenlik gösteren gün sayısında da 5 işaret edildi.

Hazırlanan grafikte Türkiye’de salgınının biteceği tarih olarak 8 Eylül 2020 gösterildi.

Araştırmada, tahminin belirsiz olduğu ve zaman içinde değişebileceği vurgulanırken salgının teoride 8 Eylül 2020’de biteceği iddia edildi.

Grafikte gün sayısındaki değişkenlik ve olası hatalara da dikkat çekildi. Uzmanlar Türkiye’deki gün bazındaki değişikliği 5 gün olarak kayıtlara geçti.