CHP'li Arslan'dan Akkuyu Nükleer Santrali tepkisi: "Gerçeğin Rus şirket tarafından itiraf edilmesinden rahatsız oldular"

Akkuyu NGS’nin Web sitesinin değiştirilerek bazı gerçeklerin gizlemeye çalışıldığını öne süren CHP İzmir Milletvekili Ednan Arslan; “Eski sitenin ekran görüntüsü arşivimizde var. Bakın orada ne yazıyor” diyerek şu bilgileri verdi: 

“Rosatom Devlet Kuruluşu’nun projedeki payı %99.2 dir. Projenin toplam maliyeti 20 milyar ABD doları seviyesindedir.’ ‘Akkuyu NGS Projesi dünyada Yap, İşlet, Sahip Ol modeliyle inşaa edilen ilk NGS projesidir. Uzun süreli kontrat kapsamında Şirket santralin tasarımını, yapımı, bakımını, işletmeye alımı ve işletmeden çıkarılmasını üstlenmiştir.’

İfadelerinin kaldırıldığını ve yerine; ‘Şirketin karşı karşıya olduğu görevin benzersizliği da BOO (Build — Own — Operate = Yap — Sahip Ol — İşlet) modeliyle gerçekleştirilen dünyadaki ilk nükleer santral projesi olması. Şirket uzun vadeli sözleşmenin kapsamında tesisin tasarımını, inşasını, bakımını, işletmesini ve işletmeden çıkarılmasını üstlenmiştir. Akkuyu NGS’nin inşası sırasında Türkiye Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ve IAEA, EUR gibi uluslararası kuruluşların yürürlükteki tüm yasa, norm ve yönetmeliklerine uyulmasına büyük özen gösterilmektedir.’ ifadesinin konulduğunu görüyoruz.” 

Ednan Arslan, Türkiye’de şirket kurulmuş olmasının yerli-milli algısı yaratmak için olduğunu söyleyerek, “Türk şirketi” söylemine ise şöyle yanıt verdi:

“Santralin denetimi Uluslararası Atom Enerji Kurumu gibi uluslararası üst kuruluşlara ait. Enerji Bakanı ise ‘Akkuyu Nükleer AŞ, Türkiye Cumhuriyeti'nin vergi mevzuatına, hukuk kurallarına göre çalışan bir şirket, bir Türk şirketi’ diyerek algı operasyonu yapmaya çalışmaktadır. Türkiye’de rahat faaliyet gösterebilmek için Türkiye’de bir şirketin kurulması onu yerli şirket yapmamaktadır. Mülkiyet bağı yerli-yabancı şirket tanımlaması için esas konu alanıdır ki, bilindiği gibi yüzde 99.2’si Ruslara ait bir şirketin yerli ve milli olması söz konusu dahi olamaz. Kendisine ait bir nükleer teknolojisi olmayan Türkiye’nin bir nükleer şirketi denetleyebileceğini iddia etmek ise akıl dışıdır. Zaten nükleer teknoloji uluslararası denetimin esas olduğu bir alandır.” 

“Elbette denetim, güvenlik önemli ve dikkate alınması gereken konular. Enerji bakanı hedef saptırmak istese de biz asıl konuşulması gereken konuyu gündeme getirmeye devam edeceğiz. Konu santralin kimin olduğu ve kimin karına olduğudur” diyen Arslan,  Bakan’ın Rusya ile Türkiye arasında imzalanan anlaşmanın maddelerine kolaylıkla erişilebildiğini ve anlaşmanın şeffaf olduğu iddiasına ise anlaşmanın sırların açıklanmamasına ilişkin hükümler içeren 14. Maddesine atıf yaparak şöyle yanıt verdi: 

“Anlaşmanın maddelerini incelediğimizde Madde 14’de İfşa Koşulları başlıklı alt maddeler görüyoruz. Bu alt maddeler bize anlaşmanın gizli maddeleri olduğunu veya olabileceğini ifade ediyor.”

Arslan açıklamasında şu noktalara da dikkat çekti: 

“Ek olarak sorulması gereken bir soru da Rusya’da eğitim alan ve Akkuyu NGS’de çalışan öğrenciler. Bu öğrencilerin anlaşmalarında Santral ömrünü tamamladıktan sonra Türkiye’deki üniversitelerde veya kuruluşlarda aldıkları eğitimi  birikimi aktarmalarının önüne geçen bir madde var mı yok mu? Bundan hiç bahsetmiyorlar. 

Ekonomik yanına gelecek olursak, 20 Milyar dolarlık yatırım karşılığında, Rusya’nın santralin ömrü uzatılmazsa 19 yıl sonunda elde edeceği kazancın bugünün şartları ile 100 Milyar doları bulacağını, hatta geçebileceğini daha önce hesaplamıştık.” 

CHP’li Arslan; “Sanırım yeni Enerji Bakanımıza bazı gerçekleri hatırlatmamız gerekiyor” diyerek; Akkuyu Nükleer  Santralı ile ilgili yaratılmak istenen algıların ötesindeki gerçek durumu maddeler halinde şöyle ortaya koydu: 

Santral Yap işlet sahip ol modeli ile Ruslara ait,

Santralden 100 Milyar Doları aşan kazanç Ruslara ait, 

Santralde gerçekleşecek reaksiyonlar sonucunda elde edilecek işlenebilir Nükleer materyal ve maddeler Ruslara ait, 

Santral sahası kullanılabilir olduğu sürece Ruslara ait,

Bir başka ülkenin toprağında kurulan ilk VVER-1200 tipi santral olduğu için başarılı olması durumunda elde edilecek reklam, meşruluk ve güven duygusu Ruslara ait.

“Peki bize ait olan nedir?”

Santralde üretilecek elektriğin Ünite 1 ve Ünite 2 için % 70'ine, Ünite 3 ve Ünite 4 için %30'una 12.35-15.33 cent/kWh arasında alım garantisi ile dünyanın en pahalı nükleer enerji ile üretilen elektrik bize ait,

Santralden üretilecek elektriğin %50’sinin enerji piyasamızda satılarak, oluşan fiyatları yukarı çekme sorunu bize ait,

Santralden elde edilen  İşlenebilir nükleer materyal  ve maddelerin posası bize ait,

Bu zararlı atıkların depolanması ve saklanması bize ait,

Santral ömrü tamamlandıktan sonra atıl durumda olacak olan santral alanı bize ait,

Belki de en kötüsü ülkemizin güneş ve rüzgar enerjisi açısından potansiyeli henüz tam olarak değerlendirilmemiş olmasına ve ülkemize ekonomik katkısı olmasının oldukça zor olduğu bu proje ile kaçan fırsatlar bize ait.”