İzmir'de binlerce depremzede mağdur... Emsal hakkı da gidiyor!

Türkü ERBİL/SONKALEİZMİR (ÖZEL HABER)- Balıkesir Sındırgı merkezli deprem konut güvenliği ve kentsel dönüşümün önemini bir kez daha anımsatırken, İzmir'de 30 Ekim 2020 Depremi'nde binaları hasar alan binlerce depremzedenin mağduriyeti sürüyor.

İzmir Depremzedeleri Dayanışma Derneği (İZDEDA) Başkanı Haydar Özkan, İzmir'de ağır hasarlı binaların yerine devlet tarafından rezerv alanda konut yaptırıldığını ancak az ve orta hasarlı bina sahiplerinin büyük bölümünün konutlarını 5 yıldır yenileyemediğini söyledi.

SONKALE'ye özel açıklamalar yapan Özkan, İzmirli depremzedelerin kentsel dönüşümcü olarak görüldüğünü ve bu durumun büyük mağduriyet yarattığını vurguladı. Afetlere dirençli kent oluşturmak amacıyla İzmir'de depremzedelere verilen Dünya Bankası kredisi konusunda da sorunlar yaşandığını dile getiren Haydar Özkan, belediyelerden aldıkları emsal hakkının süresinin de 2026'nın Ekim ayında sona ereceğini söyledi.

(Haydar Özkan)

“ORTA HASARLI 3 BİN, AZ HASARLI 5 BİN KONUT SAHİBİ UĞRAŞIYOR”

Depremin ardından yapılacak yardımların devlet tespitinin ardından sınıflandırıldığını belirten İZDEDA Kurucu Başkanı Haydar Özkan şöyle konuştu:

“Devlet tespiti, kanuna göre; az, orta, ağır hasar. Devletin ağır hasarlı binalar için rezerv alanı oluşturup konut yapma zorunluluğu var. Bunu yerine getirdi. Orta hasarlılar ile ilgili kanun esasına göre güçlendirme kredisi veriliyor. Güçlendirme kredisini de verdi ama biz kullanamadık. Burada güçlendirilecek konut yoktu. Zeminimiz kötü olduğu için güçlendirmeden yararlanamadık. O sırada da orta hasarlıların hepsi yıkıldı. Bir de az hasarlı olup da konutunda yıkımlar olduğundan dolayı korkudan oturamayan vatandaşlarımız konutlarını yıktılar. Orta hasarlı 3 bin, az hasarlı 5 bin konutun sahipleri konutları yaptırmak için uğraşıyor. Yapılamama sebebi de şu: Bizler depremzede gibi değil de kentsel dönüşümcü gibi görüldük. Kentsel dönüşüm kredisinden yararlanmamız istendi. O kredinin faizi çok yüksekti. Hem de 10 yıllık olduğu için bu kredileri çekemedik. Uzun uğraşlar sonucu belediyeden parsel bazlı yüzde 20, ada bazlı yüzde 30 emsal aldık. Bayraklı özelinde de az hasarlılar dahil olmak üzere emsal verildi çünkü bu bölgenin zemini çok kötü ve ölümlü yıkımlar burada oldu. Bu emsal 5 yıl için geçerli, 2026 yılının ekim ayında bitiyor.”

“25 BİNAYA VERİLDİ”

Dünya Bankası kredisinin ihtiyaç sahiplerine verilmeye başladığını belirten Özkan, “Şimdiye kadar 25 binaya verilmiş durumda. Süreç yavaş ilerliyor. Bu kredi yüzde 0,69 faiz oranıyla 2 milyon 500 bin liralık bir kredi ve 15 yıl geri ödemesi var. Şu andaki şartlar içerisinde çok uygun bir kredi. Burada da bazı eşitsizlikler oldu. Konutunu yapmaya başlayanlara verilmedi. Kriterlere göre krediye başvurmak için temel atılmamış olması gerekiyor. Müteahhitlerin kredibilitesinin yüksek olması gerekiyor. Önce müteahhitleri değerlendiriyor daha sonra vatandaşlara dönüyorlar. Dünya Bankası kısmı fazla zaman kaybına sebep oluyor. Verildikten sonra ise bina yapım kontrolleri oldukça iyi. İki haftada bir binanın nasıl yapıldığını, standartlara uygunluğunu kontol ediyorlar” diye konuştu.

“VATANDAŞ ODAKLI ÇALIŞMA TALEP EDİYORUZ”

Depremin beşinci yılı olmasına rağmen az ve orta hasarlı binalarda gelişme kaydedemediklerini belirten Özkan, “Bu durum bizi üzüyor. Depremzedeler hem kira fiyatlarıyla uğraşıyor hem de evlerini yaptırmak için kaynak bulmak zorundalar. Bu sebeple desteğe ihtiyacımız var. Daha önce, kentsel dönüşüm kredisi çekenler kira yardımı alamayacaklardı. Bu sebeple kira yardımına müracaat etmeyip kentsel dönüşüm kredisi çekmek isteyenler faiz oranları yüksek olunca onu da çekemediler. Ne kira yardımı alabildiler ne de krediden yararlanabildiler. Dünya Bankası'ndan kredi çekenlerin de kira yardımından yararlanmasını istiyoruz. Kira yardımlarının yükseltilmesini talep ediyoruz. Bu konuda devletin ve belediyelerin ortak bir çalışma yürüterek, depremden etkilenenlerin ve depremden etkilenebilecek olan konutların yapılması; konut stoğunun yenilenmesi için partisiz ve görüşsüz sadece vatandaş odaklı bir çalışma yürütülmesini talep ediyoruz. 7269 sayılı kanunu ele alıp bir an önce yaşanılabilir olmasını talep ediyoruz” dedi.

“BİR BEKA SORUNU”

“Beka sorunu aranıyorsa bu durum bir beka sorunudur” diyerek açıklamalarına devam eden Özkan, “Deprem ülkesinde, fay hatlarının üzerinde bir ilde yaşıyoruz. Buradaki deprem konutlarının artırılması talebimiz var. Stok yenilenmesi adına 'amasız, fakatsız, partisiz, görüşsüz' çalışmaların başlatılması taleplerimiz var. Bu konu uzadıkça insanlar korkuyorlar. Balıkesir depreminin ardından evlerine giremeyen insanlar var. Normal şartlarda çocuklarımıza yaşayabilecekleri, yaşanabilir konutlar bırakalım” ifadelerini kullandı.