İzmir'de emekli, işçi ve memur da spotçulara yöneldi!

Türkü ERBİL/SONKALEİZMİR- Son yıllarda enflasyonun hızlı yükselişi ile beraber vatandaşın cebini yakan kalemlerden biri de beyaz eşyalar oldu. Asgari ücretin değer kaybı karşısında hızla yükselen beyaz eşya fiyatları vatandaşı üç harfli zincir mağazalara ve ikinci el beyaz eşya alışverişine sürükledi. Geçmişte öğrencilerin uğrak noktası olan spotçular günümüzde her kesimden vatandaşa hizmet vermeye başladı. İzmir Ticaret Odası (İZTO) Ev Aletleri Komite Başkanı Ertan Nasay ve ikinci el beyaz eşya esnafı Volkan Tuncel günümde beyaz eşya alışverişi pratiğinin değiştiğine değindi. 

İZTO Ev Aletleri Komite Başkanı Ertan Nasay, beyaz eşya sektöründe en büyük sıkıntının Özel Tüketim Vergisi (ÖTV) olduğuna dikkat çekti. Nasar açıklamalarında şu ifadelere yer verdi: 

“ÖTV ALINACAK BİR ÜRÜN DEĞİL”

“Beyaz eşya ÖTV alınacak bir ürün değil. Buradan ilave bir vergi oluyor. KDV de yüzde 20… Bu da ürünün fiyatını şişiriyor. Asgari ücretin düşük kalması sebebiyle insanlar eskiyen beyaz eşyalarını hemen değiştirmek yerine artık teknik servislere talep iletmeye başladı. İnsanlar bütçeleri iyi kullanıp ürünleri en uzun vadede kullanma yoluna gidiyor. Orta gelirli kesim kalmadı. Zengin kesim markaların en yüksek modellerini tercih ediyor. Ekonomik sıkıntı içinde olan asgari ücretli ve emekli kesim ise en uygun olan seçenekleri tercih ediyor.”

“TEKNE BİLE SATTILAR” 

İnternet alışverişi ve 3 harfli zincir mağazaların da beyaz eşya satmasıyla beraber tüketicinin seçenekler arasında en uygun olana yöneldiğini belirten Nasay, “Ben haksız rekabet olmamasından yanayım. 10 bin mağazası olan, hükümete yakın insanlar... Denetleme kurullarının üyeleri de kendi insanları. 4 yüz metrekare altındaki semt mağazaları NACE kodlu ürün dışında ürün satamaz. Onlar her türlü ürünü satıyor. Bugün çiçekten, kırtasiyeye, beyaz eşyasından boyasına, küçük ev aletlerinden elektroniğe... Biliyorsunuz tekne bile sattılar, motor sattılar. Her şey satabilir hale geldiler. Perakendecilik sektöründe çok büyük negatif etkileri var. Ben bayi olarak başka ürün satamıyorum. Güçlü oldukları için tüm alternatifler onlara yönelik. 3 harfli mağazalarla rekabet zorlaştı. Bir tane beyaz eşya bayisi “Ben halimden memnunum” demez.  Perakendecilik kanununa uyulması lazım. Ankara’ya kadar gidip mücadele ettik, beyaz eşya dernekleriyle bir araya geldik, İZTO’da dile getirdik. Bizim şikayet ettiğimiz adamlar da buradan para kazanıyorlar. “Haklısınız” diyorlar üç beş gün dile getirip aynı tas aynı hamam devam ediyorlar” diye konuştu. 

“DEVLETİN İNCELEMESİ LAZIM”

Beyaz eşya satışında denetlemelerin yeterli olmadığına dikkat çeken Nasay, “Bir ürünün üreticisi bellidir. Üretici ürünü örneğin tüm bayilere 10 bin liraya satıyor. Bir bayi internet ya da spot ortamında bu ürünü 8 bin liraya satabiliyorsa devletin bunu incelemesi lazım. Biz 'Sanayi odaları sertifika versin ve onunla satış yapılsın' dedik. 'Ticaret Bakanlığı onay versin' dedik. Bugün kaçakçı elinde çok parası varsa piyasada talep edilen ürünleri piyasa fiyatının yüzde 30- 35 altında alıyor. Bu da haksız rekabeti getiriyor. Dengeleri bozuyor. Bugün örneğin farklı ürün satan bir ayakkabı satıcısına 'Kardeşim sen bu 10 bin farklı ürünü nereden buldun sattın?' diyen yok” ifadelerini kullandı. 

İnternet mağazaları ve üç harfli zincir marketlerle beraber vatandaşın başvurduğu bir diğer seçenek ise ikinci el beyaz eşya alışverişi oldu. Vatandaş yüksek taksit tutarları, kredi kartı kullanımında yaşanan sıkıntılarla beraber düşük bütçe dostu spotçuları tercih etmeye başladı. 

“5 BİNE SPOTÇU TERCİH EDİYOR”

Son yıllarda ikinci el beyaz eşya müşteri skalasında yaşanan değişimlere değinen ikinci el eşya esnafı Volkan Tuncel, “Üç dört yıl öncesinde öğrenciler evlerini makul fiyatlara diziyorlardı. Şimdi ise gelen belli değil. Durumu olup gelen de var, durumu olmayan da… Bütçesi olmayan spotu bile düşünemiyor. Eskiden orta gelirli kesim vardı. Şimdi o kesim bozulan makinesi için servis çağırdığında 7 bin lira tamir masrafı ödemektense 5 bin liraya spotçudan almayı tercih ediyor. Ustaların fahiş fiyatlara çalışıyor olması da işleri etkiliyor. Son iki senedir beyaz eşya dolandırıcılığı çıkmıştı. Kişilerle iletişime geçip arıza kaydı alır gibi makineyi alıp evden götürüyorlardı. Sonra bu kişilere ulaşılamıyordu. Bu güven duygusu da artık yok. Sadece referanslı ustalara kalıyor iş” ifadelerini kullandı. 

“DÖRTTE BİR FİYATINA AZ KULLANILMIŞ”

Artan enflasyonla beraber yükselen beyaz eşya fiyatlarının tüketim alışkanlıklarını değiştirdiğini belirten Tuncel, “10 bin liraya satış yaptığımız insan 40 bin liraya belki sıfırını da alabilir ama dörtte bir fiyatına biraz kullanılmış ürün alabiliyor. Benim makinam da bozuldu, ben de yaptıracağım. Bize gelen müşterilere makul fiyatlardan yardımcı olmaya çalışıyoruz. Biz de kendi çarkımızı döndürmek, kiramızı ödeyebilmek için müşteriyle orta noktada buluşmaya çalışıyoruz. Maksat vatandaşın işi görülsün” diye konuştu. 

“BELKİ MÜŞTERİDEN GERİ DÖNÜYOR”

İkinci el eşya alım satımında sürecin baştan sona birçok detayı olduğunun altını çizen Tuncel, “Ürünün garanti süreci ve güven çok önemli. Örneğin bir buzdolabı bozulursa biz bu ürünün, yaptığımız işin arkasında durmak zorundayız. Bu işte nakliye çok önemli, iş gücü de var. Aynı zamanda siz karşı taraftan ürünü aldığınızda belki ürün çalışmıyor ama müşteri çalıştığını söylüyor. Kişi bunu satınca belki sattığı müşteriden geri dönüyor, belki nakliye servisi sağlamakta zorlanıyor veya işi düzeltecek usta bulamıyor” dedi. 

“YENİSİNİ ALAYIM DİYEMİYOR İNSAN”

İnsanların ikinci el beyaz eşya alımına yönelme sebeplerinin yaşamın her alanında etkisini gösteren ekonomik unsurlara bağlı olduğuna değinen Tuncel, “Hayat oldukça pahalı. Örneğin Doğu’dan Ege’ye taşınan bir insan nakliye parası yüzünden eşyalarını orada bırakıp buradan ikinci el alıyor. Kendi eşyalarından bile mahrum kalıyor. Sebepleri neler? Nakliye ücretleri yüksek, ürünler pahalı, kredi kartı kullanımlarında bazı sıkıntılar var. Belki sıfır beyaz eşya alayım düşüncesi olmuyor bile… Ürün bozulduğu zaman bile acaba tekrar bozulur mu kaygısı yaşanıyor. Ekonomik sıkıntılar kaygıyı da beraberinde getiriyor. İnsanlar da kendilerini ekonomik yönden güçsüz hissediyorlar. “Yeter artık bunun yenisini alayım” diyemiyor insan” ifadelerini kullandı.