Tunç Soyer'in ifadesi ortaya çıktı... ''Bu ciğer kediye sığmaz''

SONKALEİZMİR-İzmir Cumhuriyet Başsavcılığı'nın yürüttüğü soruşturma kapsamında İZBETON şirketi ve kooperatiflere yönelik operasyonda gözaltına alınan ve adliyeye sevk edilen Eski İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı Tunç Soyer'in ifadesi ortaya çıktı. Soyer ifadesinde kooperatif çalışmaları ile ilgili detaylı bilgi verirken, hakkındaki suçlamaları reddetti. 

Tunç Soyer ifadesinde şunları kaydetti:

"İzmir Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile İzbeton A.Ş. arasında imzalanan Karşıyaka ilçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3 Etap, Karşıyaka İlçesi Örnekköy Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4 Etap, Gazienıir İlçesi Aktepe ve Emre,. Mahalleleri Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı I. Etap, Karabağlar ilçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 3 Etap ve Karabağlar ilçesi Uzundere Mahallesi Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Alanı 4 Etap projelerinin tamamı olmak üzere bu 5 proje benim İzmir Büyükşehir Belediye Başkanı olduğum dönemde başlatılmış projelerdir. İzmir ili bir deprem şehridir. Bu nedenle ilimizde kentsel dönüşüm yapılması ülkemizin diğer şehirlerine göre daha büyük öncelik ve ivedilik taşımaktadır. Nitekim İzmir ilimizdeki 30 Ekim depreminin ardından 117 canımız kaybedilmiş ve binlerce bina ağır-orta-düşük hasarlı olmak üzere hasar görmüştür. Özellikle orta hasarlı binalar ile ilgili nıevzuatımız çözüm sunmaktan uzaktır. Ağır hasarlı binalar ile ilgili devletimizin getirdiği çözümler olmasına rağmen orta hasarlı binalar ile ilgili bina sahibine ya yıkın yapnın ya da güçIendirerek oturun denmektedir. Dolayısı ile orta hasarlı binalar ile ilgili çözüm üretmek sorumluluğu vardır. Deprem sonra da "K" alanı olarak tarif edilen ve hasarlı binaların olduğu bölgelerde binalara %20 kat fazlası veren imar değişikliği Büyükşehir Belediye meclisine sunulmuş ve oy birliği ile inıar artışı onaylanmıştır. Bu artış örnek verecek olursak 40 dairelik bir binanın 48 daire olarak yapılmasına imkan vermiştir. Yani mantık olarak ilave yapılacak olan 8 daire ile 40 dairenin maliyetinin karşılanması, vatandaşın cebinden müteahhitlere verilecek paranın en az seviyede çıkması hedeflenmiştir. Ancak müteahhitler eklenecek %20 oranın yeterli görmedikleri için kat maliklerinin çok daha ağır bedeller ödemesi durumu ile karşı karşıya kalmışlar. Bu durumda vatandaşın daha düşük bedeller ile inşaat yapabilmesi için Kooperatifleşmeleri çözümünü ürettik. Bu durum kısaca vatandaşın kat malikliğinden feragat ederek arsa hissedarı olması sonucu doğurmuştur ve bu durumda Belediye Şirketi olan izBeton A.$.' nin tek tek kat malikleri ile yapamayacağı mütehaattlik hizmetleri anlaşmasını kooperatifie yapılabilmesi imkanını yaratmıştır. Yani bu durum İzBeton A.Ş.'nin %1 gibi KDV oranından dolayı çok düşük bedelle vatandaşa çok düşük ücretlerde müteahhitlik hizmeti vermesinin önünü açmıştır. 
Bu modeli kullanarak Bayraklı ilçesinde onlarca apartman kooperatifieşerek izBeton A.Ş. ile protokoller yapmış ve böylece çok düşük maliyetler ödeyerek vatandaşlar evlerine kavuşmuşlardır. İlk örnek ise Bayraklı depreminin sembol binalarından olan Dilber Apartmanında gerçekleştirilmiş ve bina tamamlandıktan sonra ismine SOYER Apartnıanı verilerek vatandaşlar yeni evlerine taşınmışlardır. Bu örnekten aldığımız cesaret ile İzmir ilinde 6 bölgede tıkanmış olan Kentsel Dönüşüm Projelerini hayata geçirebileceğimizi gördük. Benim dönemimden önce de, benim dönemimde de Kentsel Dönüşüm ihaleleri için yaptığımız girişimler müteahhitlerin paylarını düşük görerek ihaleye katılılmaları şeklinde sürüncemede kalmıştır. öncelikle bu durumu çözmek için İzmir ilindeki müteahhitleri defalarca toplantıya çağırarak ihalelere katılmaları konusunda teşvik etmeye gayret ettim. Ancak bu girişimlerim hep sonuçsuz kaldı. Nihayet Bayraklı bölgesinde uyguladığımız Halk Konut projelerinden ilham alarak ihalelere öncelikle İzBeton A.Ş.' yi sokmaya ve bu şirket adına kurulacak kooperatifierle inşaatlan yapmasına karar verdik. izlieton A.Ş.' nin ihalelere katılması kararı İzmir Büyükşehir Belediye Meclisinden de oy birliği ile karar alınarak geçmiştir. İzbeton A.Ş.' nin katıldığı ihalelerden Örnekköy 3. Etap lıBeton A.Ş. üzerinde kalırken, Ege Mahallesindeki ihale İzbeton A.Ş. girmiş olmasına rağmen bir başka özel şirkete kalmıştır. Böylece Belediye Şirketinin kentsel dönüşüm ihalelerine girmesi şehirde bu ihalelere girmek konusunda nazlanan müteahhiticri harekete geçirmiştir. 
Kooperatif uygulamasının özetini bir önıekle vermek anlaşılır olabilir. Örneğin 100 konutun kentsel dönüşümü söz konusu ise ve burada 200 konut yapılacak ise yapılacak olan 200 konutun 100'ü müteahhit payı, 100'ü ise hak sahipleri konutları olacaktır. Kooperatif uygulaması 100 kişinin kuracağı bir kooperatif ile her bir kooperatif ortağım hem kendisine hem de bir hak sahibine konu yapması anlamına gelmektedir. Böylece hem bir müteahhitte ödenecek olan 100 konutun payı çok daha düşük maliyetler ile birlikte karşılanmış olacak ve adeta müteahhittin alacağı kar sıfırlanacak hem de 100 hak sahibinin konutları yine çok düşük maliyetle tamamlanarak kendilerine teslim edilecektir. Bu saikle çıkılan yolda 1018 konut yapılacak olan Örnekköy 3. Etabında 500 kişilik kooperatifle 500 hak sahibinin evlerinin yapılması hedefienmiştir.  Uzundere 3. Ve 4. Etap hem Gaziemir 1. Etap kentsel dönüşüm projeleri bu anlayışla Izmir Büyükşehir Belediyesi Meclisine getirilmiş ve oy birliği ile İzbeton A.Ş. tarafından yapılması kararlaştırılmıştır. Özetle kentsel dönüşümde kooperatifçilik modeli son derece sağlam hukuki temeller üzerine oturan, miiteahhit kar yapım ortadan kaldıran ve çok sayıda kentsel dönüşüm projesini hayata muktedir ve yaratıcı örnek bir çözümdür. Nitekim hayata geçirdiğimiz bu model İngiltere ve dünyanın bir çok ülkesinde örnek alınan bir modele dönüşmüştür. 
İki husus hakkında değerlendirme yapmak istiyorum. ilk husus olarak soruşturma konusuna başka bir bakış açısı ile bakmaya dair. İkinci husus olarak ise kişisel olarak soruşturma dair değerlendirmemdir. İlk hususu açacak olursak; parayla satın alınmayan tek şey zamandır. İnsanın kişisel hayatında yaşadığı zaman kaybı telafisi mümkün olmayan zararlar yaratabilir. Örneğin gidebileceğiniz bir sınavı kaçırmanız hayat boyu size bedel ödetebilir. Peki kişisel hayatta bu kadar önemli olan zaman kaybı kamu hayatına toplumsal hayata nasıl yansır. Türk hukuk mevzuat, kamusal alanda çalışan atanmış yada seçilmişlerin yaratacaklan zaman kaybı ile ilgili hukuki düzenlemeler konusunda yeterli değildir. Örneğin görevi ihmal, görevi kötüye kullanma gibi düzenlemeler dışındaki büyük eksiklikten söz ediyorum. Yıllardır açılan kentsel dönüşüm ihalelerine kimsenim katılmaması nedeni ile sürgit sonuçsuz kalan kentsel dönüşüm hedefi aynı yolu takip etseydim bugün benim ifademin alınmasını gerektirmeyecekti. Yani yaratacağım zaman kaybı Türk hukuk sistemi tarafından sorgulanmazdı. Oysaki yapılmayan kentsel döniişiinı olağan üstü büyük toplumsal kayıplara, can kayıplanna, mal kayıplarına yol açarak büyük kamusal zarar doğurabilirdi. Kısacası atanmış ya da seçilmiş kamu görevlilerinin görevlerini yeterince ifa etmemeleri nedeni ile sorgulanmamaları toplumsal olarak telafisi imkansız kamu zararlarına yol açabilir. Bu nedenle müteahhitlerin katılmaması sebebi ile sonuçsuz kalan kentsel dönüşüm ihalelerinin yaratacağı büyük kamu zararı öngördüğümden çare arayarak kooperatif modeli gibi bir uygulamayı yürürlüğe sokmaya karar verdik. Bu süreçte ilk adım Belediye Şirketi olan izBeton A.Ş.' nin ihaleye katılması idi. İkinci adım ise İzmir'in kurumsal ticaret kurumlarını davet ederek yani İzmir Ticaret Odası, İZSİAD, ESİAD, EBSO gibi kurumlann üyelerini davet ederek bu süreçte kooperatif üyesi olmaları ve kentsel dönüşüme katılmaya davet ettim. Uyguladığımız model dünyada örnek gösterilecek ve bir çok yerde uygulanabilecek özellikler taşımaktadır. Ekonomik demokrasi olarak tarif edilen ve halkın toplu üretim gücü haline gelerek ekonomide ağırlığını koyması haline gelen bu model en güçlü enstriiman olarak kooperatifleri kullanır. Bu tarz uygulamayı yani kooperatifçiliği sadece kentsel dönüşüm ve tarımsal üretim alanında değil ulaşımda İzTaşıt modeli ile geri dönilşümde Çöp Toplayıellannın Kooperatifleşmesiyle benzer adımları attık ve bu adınılar dünyaya ilham verecek Türkiye' nin tüm yerel yönetinılerinde uygulanabilecek modellerdir. İkinci hususu da açacak olursak; kedi ciğer hikayesini bilirsiniz. Vatandaş gider kasaptan 2.5 kilogram ciğer alır. Eve giderken bir şekilde ciğeri çaldınr. Şüphelendiği şahsa sorar ciğer nerede. O da az ilerideki kediyi gösterir ciğeri kedi yedi der. Adam kediyi tartar 2.5 kilogram gelir ve sorar kedi buradaysa ciğer nerede, ciğer buysa kedi nerede diye. 20 yıl önce EXPO 2015 adaylığı Genel Sekreterliği sırasında tek imza ile milyonlarca dolar harcama yaptım. Ardından 10 yıl Seferihisar Belediyesinde ve sonraki 5 yıl da İzmir Büyükşehir Belediyesinde milyarlarca liralık dev bütçcleri yönettim. Bir çok bakanlıktan, bir çok dev holdingten daha büyük paraları idare ettim. Halen Alsancak yada Alaçatı Port ta değil Seferihisar'ın Ulamış köyünün 900 metre kırsalında 75 metre kare zemine oturan 2.5 katlı bir evde ikamet ediyorum. Mal bayanım ortadadır. İkinci bir yazlık konutumda yoktur. Kısacası bu ciğer kediye sığmaz, mızrak çuvala sığmaz nitelikli yada niteliksiz dolandırıcılık bu haneye sığmaz. Çocukluğumdan beri aldığım aile terbiyesi ile maddi ve manevi tokluk ve şükretmenin erdemleıri ile bilyüdüm. Dünyayı anlamaya başladığım gençlik yıllarımdan itibaren sahip olmakla, olmak arasında ki farkı öğrendim ve sahip olmanın bitmek bilmez hırsına kapılmayıp olmak'ın sonsuz erdemlerine kavuşma hedefi ile yaşadım. Hayatımı şehrimc, memleketime, insanlara, doğaya adadım. Bu suçlama bütün bu hikayeye yaluşma. Bunu bana yaluştırmaya çalışmayın. Yazdığım kitabın ilk cümlesi derki bizi bilen bilir bilmeyene kendi gibi bilir. Mevlana' nın bu sözü ifademin son sözü olsun. Üzerime aldı bulunan suçlamaları da kabul etmiyorum. ifademe ekleyecek başkaca bir hususum yoktur."