SONKALEİZMİR-Sayıştay'ın İzmir Büyükşehir Belediyesi şirketlerinden İzmir Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü'na ait 2022 yılı raporunda dikkat çeken tespitler yer aldı. Raporda, İZSU'nun su alamadığı Gördes Barajı için DSİ'ye ödeme yapmak zorunda kaldığına dikkat çekildi. Gördes Barajı'na ilişkin bulguda şöyle denildi:
"İZSU, hiç su alamadığı dönemde, 2016 yılında, protokol gereği doğan borcunu ödemeye başlamış olup 2016 yılında 8.382.117,39 TL, 2017 yılında 8.810.095,99 TL, 2018 yılında 11.042.138,07 TL, 2019 yılında 11.190.074,53 TL ve 2020 yılında 15.677.722,84 TL ödeme gerçekleştirmiştir. DSİ 2011 yılında ilk suyu vermesine rağmen 2010 yılından başlayarak protokole istinaden, kendi hesabıyla dört yıl sonra, 2014 yılında alacak talebinde bulunmuş, 2014 yılına kadar borç tespiti ve talebinde bulunmamış olmasına rağmen, bu dönemler için de gecikme faizi talep etmiştir. DSİ tarafından İZSU Genel Müdürlüğüne ödeme için tahakkuk ettirilen toplam tutar 100.706.168 TL anapara ve 16.245.078,02 TL faizden oluşmaktadır. Alınması gereken su miktarı ve alınan su miktarı kıyaslanıp çıkan sonuç, tahakkuk eden ödeme tutarına oranlandığında, eğer alınan suyla orantılı bir ödeme yapılacak olsaydı, İZSU Genel Müdürlüğü tarafından yapılması gereken ödeme tutarının 25.328.537,10 TL olması gerekirdi. Bunun sonucu olarak; gelirlerinin yaklaşık %80’ini su satışından elde eden bir kuruma, dağıtımını yapacağı suyu vermeden, başka bir ifadeyle, taahhütlerini tam olarak yerine getirmeden, maliyet yüklemek, ana iştigal alanının (su satışı) birim maliyetini yükseltmek anlamına geleceğinden, kent sakini olan her abonenin ek maliyete katlanmasına sebep olmaktadır."
BÜTÇE DENKLİĞİ SAĞLANDI
Sayıştaş'ın İZSU ile ilgili mali raporunda bütçe denkliği sağlandığı belirtildi. Raporda şöyle denildi:
"İZSU’nun 2022 mali yılı bütçesi ile 3.800.000.000,00 TL ödenek öngörülmüş olup yıl içinde eklenen ödenekle birlikte 2022 yılı ödenek toplamı 6.900.000.000,00 TL olmuştur. Yıl içinde 5.810.322.089,61 TL bütçe gideri yapılmış, 1.089.677.910,39 TL ödenek iptal edilmiştir. İZSU’nun 2022 yılı Bütçesi “(A) Ödenek Cetvelinde” 6.900.000.000,00 TL ödenek, “(B) Gelirlerin Ekonomik Sınıflandırılması” cetvelinde ise 6.233.961.000,00 TL gelir tahmini öngörülmüş olup gider bütçesindeki ödenek toplamı ile gelir bütçesinde tahmin edilen gelir toplamı arasındaki fark, Finansmanın Ekonomik Sınıflandırılması Cetvelindeki borçlanma, borç ödemeleri ve likidite amaçlı banka hesabında tutulan nakit karşılığı ile gösterilen 666.039.000 TL ile giderilmiş olup bütçe denkliği sağlanmıştır.
İZSU’nun faaliyetlerinden dolayı tahakkuk eden 2022 yılı Faaliyet Gideri 6.251.182.551,09 TL, Faaliyet Geliri 4.868.164.028,64 TL olup Dönem Olumsuz Faaliyet Sonucu ise 1.383.018.522,45 TL olarak gerçekleşmiştir."
ÇİĞLİ ATIKSU ARITMA TESİSİ İZİNSİZ!
‘Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi'nin Çevre İzni veya Geçici Faaliyet Belgesinin Bulunmaması’ başlıklı bulguda da “Çiğli Atıksu Arıtma Tesisinin çevre izni veya geçici faaliyet belgesi bulunmama gerekçesiyle İl Müdürlüğünce idari para cezası kesildiği görülmüştür . Ancak yapılan incelemelerde, söz konusu tesisin geçici faaliyet belgesi veya çevre izni bulunmadığı ve bu sebeple Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü tarafından ceza kesildiği görülmüştür Sonuç olarak, İdare tarafından söz konusu tesisin faaliyette bulunması adına gerekli izinlerin alınarak İl Müdürlüğü tarafından yapılacak denetimlerde ceza sonucunu doğuracak eksikliklerin ortadan kaldırılması gerekmektedir" denildi.
‘AYKOME Yönetmeliği’nde Belirlenen Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi Sebebi ile Ceza Ödenmesi’ başlıklı bulguda da idarenin 2022 yılı içerisinde çeşitli tarihlerde; çalışmalarda emniyet tedbirlerinin alınmaması, üst kaplama onarımlarının yapılmaması, çalışma alanının temizlenmemesi gibi sebepler ile toplamda 63.000,00 TL ceza bedeli ödediği tespit edilmiştir" ifadeleri yer aldı.
63 MİLYONLUK ZARAR
Bir başka bulguda ise idarenin zarara uğratıldığı belirtildi. Bulguda şu tespitler yer aldı:
"İdarenin 30.04.2013 tarihinde yaptığı sözleşme ile yurt dışı kaynaklı Çiğli 4. Faz Atıksu Arıtma Tesisi İnşaat Projesi için 2014 yılında 3 parça olarak kullanmış olduğu toplamda 28.000.000,00 Euro kredinin alındığı tarihlerde Türk Lirasına çevrildiği ve 2022 yılı sonu itibarıyla İdare hesabında Türk Lirası olarak değerlemesinin yapıldığı görülmüştür. IFC (International Finans Corporation) ile yapılan sözleşme neticesinde İdarenin kullanımına verilen 28.000.000,00 Euro kredi, 24.09.2014 tarihinden itibaren Çiğli 4.Faz Atıksu Arıtma Tesisi İnşaat Projesi için kullanılmaya başlanmış ve 3 parça halinde gelen kredi geldiği tarih itibarıyla Türk Lirasına çevrilmiş ve ilgili inşaat projesi için harcanmaya devam edilmiştir. Sonuç olarak, Kamu Haznedarlığı Yönetmeliği’nin ilgili hükümlerine aykırı olarak proje kredisinin geri ödemesi döviz cinsinden yapılmasına rağmen Türk Lirası olarak değerlemesi sebebiyle İdare 63.688.663,55 TL zarara uğratılmış olup kamu kaynağı kullanan İdarenin bu kaynaklarının kullanılmasında görevli ve yetkili olan kurul ve kişilerinin bu kaynakları ekonomik kullanması gerekmektedir.”