Yarın görülecek dava öncesinde ünlü tarihçiler Prof. Dr. İlber Ortaylı ve Murat Bardakçı mahkemeye mütalaa sundu.

"YORUM OSMANLI TARİHİYLE İLGİLİDİR"

Cumhuriyet yazarı Barış Terkoğlu’nun aktardığına göre, Murat Bardakçı mütalaasında Osmanlı tarihine atıfta bulunarak, “Yorum Osmanlı tarihiyle ilgilidir” değerlendirmesi yaptı.

Terkoğlu'nun yazısının ilgili bölümü şöyle:

Ben de sizin gibi, “Acaba Altaylı’nın bir dönem aynı masada tarih konuştuğu isimler bu mesele hakkında ne düşünüyor” diye merak ettim. Öğrendim ki Murat Bardakçı ve İlber Ortaylı dosyaya bir görüş vermiş. Merakla okudum.

Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kurulu üyeliği de yapan tarihçi Murat Bardakçı, verdiği mütalaada şunları söyledi:

“Osmanlı tarihinde, padişah öldürmelerinin örnekleri mevcuttur. Yeniçerilerin ayaklanmaları üzerine tahttan indirilen padişahlardan beşi katledilmiştir. Yine tahtından indirilen bir padişahın ölümünün cinayet olup olmadığı, bugün de tartışılmaktadır.”

II. Bayezit, Genç Osman, Sultan İbrahim, Üçüncü Selim, Dördüncü Mustafa’nın katlini ve Sultan Abdülaziz’in tartışmalı ölümünü anlatan Bardakçı, Altaylı’nın programı için şu ifadeleri kullandı: “Dava konusu konuşmada, yapılan anketin sonuçlarını değerlendiren Fatih Altaylı’nın, yorumunu Osmanlı tarihi ile ilgili yukarıda sıraladığımız tarihsel gerçeklerle anlatmaya çalıştığı sonucuna varıldığını, sayın mahkemenizin takdirine sunarım.”

İLBER ORTAYLI PADİŞAHLARI TEK TEK SAYDI

Mütalaasını “Medipol Üniversitesi Tarih Bölümü öğretim üyesi ve Galatasaray Üniversitesi Hukuk Tarihi öğretim üyesi” titriyle imzalayan Ortaylı da bir tarih profesörü olarak Altaylı’nın programdaki ifadelerinin gerçek olup olmadığını incelemiş: “Osmanlı tarihinde hal dediğimiz vakıa ilk önce II. Bayezit’in, oğlu büyük komutan Yavuz Selim Han tarafından tahttan indirilmesiyle başlar. (...) Genç Osman’ın da hali aynı şekilde olmuştur. (...) I. İbrahim ruhsal bozukluktan dolayı yine fetva ile hal edilmiştir. Dördüncü Mehmet için de söz konusu hal, şeri vakıalara ve verilen fetvalara uygundur.”

Ortaylı, Altaylı’nın konuşmasında bahsi geçen padişahların yaşadıklarının tarihsel gerçeklik olduğunu anlattığı mütalaasında, “hal” denilen “tahttan indirme”nin fetva alınarak gerçekleştiğini not etmiş: “İkinci Mustafa için de Edirne vakıası sonunda böyle bir fetva verilmiştir. Bu hükümdarların hepsi kafes ardına, yani inzivaya çekilmekte ve sarayda tutulmaktadırlar. Üçüncü Selim için de durum aynıdır. Üçüncü Selim, 19. asrın başında katledilen son Osmanlı padişahıdır. (…) Fatih Altaylı’nın konuşmasında kastettiği son olay, doğrudan doğruya Sultan Abdülaziz Han’dır. Askeri bir darbeyle tahttan indirildi. Gene aynı şekilde haline fetva verildi. (...) Son hal edilen Padişah İkinci Abdülhamit de fetva kararıyla indirilmiştir.”

"SEÇİM MEKANİZMASINA İNANDIĞI AÇIKTIR"

II. Osman’ın katledildiğini, tarihçilerin Abdülaziz’in de katledildiğine inandığını söyleyen Ortaylı şu ifadeleri kullandı: “Sayın Altaylı’nın bu vakıaları bildiği malumdur. Demeci bunlara dayanmaktadır.”

Ortaylı, Cumhuriyet tarihindeki darbeler sürecine de bilimsel görüşünde yer verdi. 27 Mayıs’tan 12 Eylül’e kadar tüm darbelerin kısa süre sonra sivil siyasete geçişle sonuçlandığını anlatan Ortaylı, şu çıkarımda bulundu: “Dolayısıyla, Türkiye’de sandık demokrasisi veya darbeler üzerinde konuşan bir muharririn aksine çok iddialı tezler ileri sürmesi mümkün değildir. Zaten Fatih Altaylı’da da böyle bir görüş olmadığı malumdur. Tamamen geçmişin bu şekilde analizini yapmaktadır. Demokratik seçim mekanizmasına inandığı açıktır. Kanaatim bu olup muhterem mahkemenize saygılarımla sunuyorum.”