Bütçe, eylülde 29.7 milyar lira açık verdi

Hazine ve Maliye Bakanlığı, eylül ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı. Buna göre, eylülde bütçe gelirleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 25.1 artarak 78 milyar 916 milyon lira, bütçe giderleri yüzde 34.4 artışla 108 milyar 580 milyon lira oldu.

Ocak-eylül döneminde ise bütçe gelirleri, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 11.6 yükselerek 729 milyar 422 milyon lirayı, bütçe giderleri yüzde 17.6 artarak 870 milyar 13 milyon lirayı buldu. Böylece merkezi yönetim bütçesi eylülde 29 milyar 665 milyon lira ve ocak-eylül döneminde 140 milyar 591 milyon lira açık verdi.

 Merkezi yönetim bütçesinden ocak-eylül döneminde 870 milyar 13 milyon lira harcama gerçekleştirilirken, bütçe gelirleri 729 milyar 422 milyon liraya ulaştı.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, eylül ayına ilişkin bütçe uygulama sonuçlarını açıkladı: 

Buna göre, merkezi yönetim bütçe giderleri, Eylül 2019'da 80 milyar 814 milyon lira iken geçen ay yüzde 34,4 artışla 108 milyar 580 milyon liraya yükseldi.  Böylelikle 2020 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 1 trilyon 95 milyar 461 milyon lira ödeneğin yüzde 9,9'u kullanılmış oldu.

Faiz hariç bütçe giderleri eylülde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 34,5 artışla 92 milyar 371 milyon lirayı buldu. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 9,7 olarak hesaplandı.

Eylülde personel giderleri, geçen yılın aynı ayına göre yüzde 19,4 artarak 25 milyar 697 milyon lira olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 282 milyar 488 milyon lira ödeneğin yüzde 9,1'i kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, eylülde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 14 artışla 4 milyar 104 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 48 milyar 120 milyon lira ödeneğin yüzde 8,5'i kullanılmış oldu.

Söz konusu dönemde, mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 75 milyar 550 milyon lira ödeneğin yüzde 10'u harcandı. Eylülde yüzde 49,9 artan mal ve hizmet alımı giderleri 7 milyar 575 milyon lira olarak gerçekleşti.

Cari transferler, eylülde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 37,8 artarak 44 milyar 605 milyon liraya çıktı. Bütçede öngörülen 451 milyar 122 milyon lira ödeneğin yüzde 9,9'u kullanıldı.

Eylülde 6 milyar 875 milyon lira sermaye gideri, 654 milyon lira sermaye transferi yapıldı, borç verme giderleri ise 2 milyar 862 milyon lira oldu. Faiz giderleri eylülde geçen yılın aynı ayına göre yüzde 33,3 artışla 16 milyar 209 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

BÜTÇE GELİRLERİ

Merkezi yönetim bütçe gelirleri, Eylül 2019'da 63 milyar 102 milyon lira iken geçen ay yüzde 25,1 artarak 78 milyar 916 milyon liraya yükseldi. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin eylül ayı gerçekleşme oranı 2019'da yüzde 7,2 olarak kayıtlarda yer alırken, bu yıl eylülde yüzde 8,2 oldu.

Vergi gelirleri tahsilatı, geçen ay 2019'un aynı ayına göre yüzde 29,9 artarak 68 milyar 311 milyon liraya çıktı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 8,7 olarak tespit edildi.

Bu dönemde genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 2,3 artarak 8 milyar 565 milyon liraya ulaştı. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 1 milyar 577 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 462 milyon lira olarak belirlendi.

Vergi türleri bakımından eylülde geçen yılın aynı ayına göre, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 33,6, özel tüketim vergisi yüzde 30, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 103,7, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 57,1, damga vergisi yüzde 21,4, harçlar yüzde 34,5 ve diğer vergiler 56,6 artış gösterirken, gelir vergisi yüzde 4,3, kurumlar vergisi yüzde 41,7 geriledi.

OCAK-EYLÜL DÖNEMİ GERÇEKLEŞMELERİ

Merkezi yönetim bütçe giderleri Ocak-Eylül 2019 döneminde 739 milyar 626 milyon lira iken, bu yılın aynı döneminde yüzde 17,6 artışla 870 milyar 13 milyon liraya yükseldi. Böylelikle 2020 yılında merkezi yönetim bütçe giderleri için öngörülen 1 trilyon 95 milyar 461 milyon lira ödeneğin yüzde 79,4'ü kullanılmış oldu.

Faiz hariç bütçe giderleri ocak-eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15,8 artarak 762 milyar 189 milyon liraya ulaştı. Faiz hariç giderlerin bütçe ödeneklerine göre gerçekleşme oranı yüzde 79,7 olarak hesaplandı.

Personel giderleri, aynı dönemde yüzde 16,7 artarak 220 milyar 448 milyon lira olurken, personel giderleri için bütçede öngörülen 282 milyar 488 milyon lira ödeneğin yüzde 78'i kullanıldı.

Sosyal güvenlik kurumlarına devlet primi giderleri, bu dönemde geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,8 artışla 36 milyar 310 milyon liraya yükseldi ve bütçede öngörülen 48 milyar 120 milyon lira ödeneğin yüzde 75,5'i harcandı.

Ocak-eylül döneminde mal ve hizmet alım giderleri için bütçede öngörülen 75 milyar 550 milyon lira ödeneğin yüzde 72,8'i kullanıldı. Bu dönemde yüzde 8,4 artışla 55 milyar 16 milyon lira mal ve hizmet alımı gideri gerçekleşti. Cari transferler yüzde 21,9 artarak 373 milyar 258 milyon lira oldu. Bütçede öngörülen 451 milyar 122 milyon lira ödeneğin yüzde 82,7'si kullanıldı.

Bu dönemde 51 milyar 387 milyon lira sermaye gideri, 5 milyar 506 milyon lira sermaye transferi yapıldı. Borç verme giderleri ise 20 milyar 265 milyon lira oldu. Faiz giderleri yüzde 32,3 yükselişle 107 milyar 824 milyon lira olarak kayıtlara geçti.

BÜTÇE GELİRLERİ

Merkezi yönetim bütçe gelirleri, geçen yılın ocak-eylül döneminde 653 milyar 808 milyon lira iken bu yılın aynı döneminde yüzde 11,6 artarak 729 milyar 422 milyon liraya çıktı. Bütçe tahminine göre bütçe gelirlerinin ocak-eylül dönemi gerçekleşme oranı 2019'da yüzde 74,3 olarak kayıtlarda yer alırken, bu yılın aynı döneminde yüzde 76,3 oldu.

Vergi gelirleri tahsilatı, söz konusu dönemde yüzde 19,3 artarak 578 milyar 729 milyon liraya ulaştı. Vergi gelirlerinin bütçe tahminine göre gerçekleşme oranı ise yüzde 73,8 olarak tespit edildi.

Genel bütçe vergi dışı diğer gelirleri yüzde 12,2 azalarak 130 milyar 466 milyon liraya düştü. Özel bütçeli idarelerin öz gelirleri 13 milyar 970 milyon lira, düzenleyici ve denetleyici kurumların gelirleri 6 milyar 257 milyon lira olarak belirlendi.

Vergi türleri bakımından ocak-eylül döneminde geçen yılın aynı dönemine göre, gelir vergisi yüzde 6 düşerken, kurumlar vergisi yüzde 41,8, dahilde alınan katma değer vergisi yüzde 7,1, özel tüketim vergisi yüzde 34,3, banka ve sigorta muameleleri vergisi yüzde 20,1, ithalde alınan katma değer vergisi yüzde 19,5, damga vergisi yüzde 8,8, harçlar yüzde 37,3, diğer vergi gelirleri yüzde 33,2 arttı.