Ülkemiz, bölgemiz velhasıl dünya yangın yeri. İnsan hangi konuya odaklanacağını, takip edeceğini şaşırıyor. Bütün bir günü gazeteleri, yazarları, yorumcuları takip etmeye ayırsanız bile mutlaka bir şeyleri kaçıracak hızda gelişiyor olaylar. Ancak şunu kendi adıma net biçimde söyleyebilirim ki tarım devrimi gibi, sanayii devrimi gibi yeni bir devrim dönemini yaşıyoruz. Bu baş döndürücü ve can sıkıcı gelişmelerin nedeni de bu.

***

Tarihte her devrim döneminde büyük değişimler yaşanmış. Sistemin ve ilişkilerin tamamen ve geri dönüşsüz bir biçimde değişmesinden bahsediyoruz. Böyle büyük değişimler, taşıdığı belirsizlikler nedeniyle toplumlar ve bireyler üzerinde büyük bir stres birikimi yaratıyor.

Peki yaşadığımız devrim nedir? Tarım ve Sanayii’den sonra şimdi yeni devrimin adı yapay zeka.

Evet bu yeni devrim felsefi, sosyolojik ve üretim ilişkileri anlamında bir çok geri dönüşsüz yeniliği içinde barındırıyor. Yapay zekanın, insan zihninde nasıl algılanacağı ve ne gibi duygu ve düşünceler yaratacağı felsefenin konusu. Sosyolojik anlamda, bu duygu ve düşünceler insan ilişkilerinde nasıl bir değişime yol açacak? Ve tabii günümüz savaşlarının ve siyasi güç çatışmalarının temel nedeni olan ekonomideki üretim ilişkilerini nasıl değiştirecek? Tarih araştırmaları sayesinde geçmiş devrimlerde ne gibi değişimlerin meydana geldiği ve bu değişimlerin nelere yol açtığı bilgisine sahibiz. Ancak bu bilgi bize gelecek için bir ışık olur mu? Durumu anlamlandırmaya ve gelecek adına bir öngörüde bulunmaya yardımcı olur mu? Neden olmasın? Evet, her devrim kendi dinamiklerini içinde barındırıyor. Ama her yeni devrimin, kendinden öncekinin yetersizlikleri üzerine doğduğunu düşünürsek 12.000 yıl önce gerçekleşmiş tarım devrimi, bugün ki yapay zeka devriminin şifrelerini içinde barındırıyor olabilir mi? Ya da kendinden önceki ve artık her yönden yetersiz kaldığı aşikar sanayii devriminin içinde olabilir mi?

***

Bugün bilgi anlamında geçmişe göre daha şanslıyız ama dezavantajlı olduğumuz bir nokta da var. Sanayi devriminin değişimlerİni anlama ve yeni toplumu da yorumlayarak makul bir sistem geliştirme konusunda geçmişte yetişmiş bir hayli felsefeci, düşünür vardı.

Yaklaşık 50-60 yıl süren savaşlar sonunda paylaşılan dünya, bu felsefi birikimin etkisiyle bir düzen üretebilmişti. Bugün bu birikimden uzak olduğumuzu düşünüyorum. Dolayısı ile yapay zeka devriminin getirdiği paylaşım savaşlarının sonunda nasıl bir toplumsal ve ekonomik düzen kurulacağı konusunda biraz karamsarım. Uzun süre yeni bir düzen kurulamaması toplumsal dramlara yol açabilir. Hiçbir kıta bunun sonuçlarından kendini kurtaramaz. O nedenle bu konuya global ölçekte kafa yormalı. Sanayii devriminin felsefik, sosyolojik ve ekonomik düzenini Avrupa hazırladı ve “Avrupa” oldu. Neden yapay zeka devrimine öncülük eden ülkelerden biri olmayalım? “Bu iktidarın aklıyla mı?” Dediğinizi duyar gibiyim. Haklısınız. Yine de hayaller kurmaya ve onların peşinde vazgeçmeden koşmaya devam etmeliyiz. İnanın bu, dönem ne olursa olsun her devrim başarısının değişmez şifresidir.