Kürt meselesi elbetteki bu yazıya, hele de benim gibi yazılarını kısa tutmaya gayret gösteren birinin köşesine sığmayacak derinliğe ve tarihi geçmişe sahip bir konudur.

Bölgemizin kadim milleti Kürtler, yüzyıllarca Ortadoğu’da büyük devletlerin bir tebaası olarak yaşamış, Kurtuluş Savaşı’nda omuz omuza mücadele etmiş ve şehit olmuşlar, nihayetinde 1946 yılında Mahabad Cumhuriyet’i ile ilk devlet kurma girişiminde bulunmuşlar ancak bu girişim iç ve dış faktörlerin gelişimiyle bir yıl bile süremeden İran devleti tarafından ortadan kaldırılmıştır.

***

Bu tarihsel sürece baktığımızda bir Kürt devleti kurmanın on yıllardır süren bir çaba olduğunu anlıyoruz. Ama bu çaba bazen Rusların, bazen batılı güçlerin çıkarları gereği hasıl olmuştur. Bugün ise Türkiye’deki barış süreci olarak adlandırılan sürecin devlet kurma amaçlı olmadığı, bir “eşit yurttaşlık” talebi olduğu sıkça dile getirilmekte.

Tabii bu eşit yurttaşlığın içerisinde ana dilde eğitim ve anayasada Kürtçe’nin de tanınmasından başka ne gibi talepler olduğu hala kamuoyuna net olarak açıklanmış değil. Konunun sadece bir gramer meselesi olduğunu düşünmemekle beraber bu konuda da birkaç cümle söylemek isterim.
***
Öncelikle Kürtçe, yüzyıllardır Ortadoğu coğrafyasında yüzbinlerce kişinin kullandığı bir dil olarak tabii ki her dil gibi saygıyı hak ediyor. Bu tartışılmaz bir durumdur. Ancak 13. Yüzyıldan beri bu topraklarda Osmanlı’da (Osmanlıca) ve 1923’de kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nde de (Türkçe) bir resmî dil kullanımı vardır.

Yani resmî dil kullanımı Türkiye Cumhuriyeti ile başlamış bir uygulama değil. Bugün gelişmiş hangi ülkeye bakarsanız (ne kadar farklı milletlerden insanlar yaşarsa yaşasın) ortak bir “anlaşma dili” kullanıldığını görürsünüz. Çünkü bir ülke içinde farklı görüşler, çok zıt siyasi bloklar barındırabilir. Bu, o kadar da tehlikeli bir durum değildir. Ancak bu türden düşünsel farklılıkları olan vatandaşlar farklı dillerde konuşup birbirini anlayamadığı zaman işte felaket asıl o zaman başlar. Her basit anlaşmazlık büyük krizlere dönüşebilir.

***
Düşünsenize aynı ülke içerisinde birbirinin dilini bilmeyen, ne demek istediğini anlamayan dolayısı ile aynı duyguları da paylaşmayan milyonlarca insan! Kargaşayı düşünebiliyor musunuz? Burada uzun uzun yer ayıramayacağımdan bunun ne kadar zarar veren sonuçları olabileceğini görmek isteyenler İspanya örneğini (Katalan-Bask bölgelerinin ayrılması) araştırabilirler. Resmi dil uygulaması ne zaman kültürel bir baskı unsuru olur?; eğer bir ülke, kendi toprakları dışındaki başka bir bölgeyi ekonomik olarak sömürebilmek ve gelecekteki olası direnişleri önlemek adına, oradaki yerel değerleri yok etmek amacıyla kendi dilini zorunlu resmî dil olarak dayatırsa böyle bir durumdan bahsedebiliriz. Türkiye Cumhuriyeti’ndeki durum ise, milyonlarca metrekarelik Osmanlı coğrafyasından, emperyalist pençelerden kurtarılabilen bir Misak-I Milli sınırları içerisinde üniter devlet yapısı meydana getirilerek, yine kendi sınırları içersinde, bir yurttaşlık ve vatan bilinci oluşturmak adına ortak bir dilin kullanılmasının kural haline getirilmesidir. 

***
Bunun yanında tarihi bir notu da burada sizinle paylaşmak isterim: Mahabad Cumhuriyeti’nin yıkılma nedenleri ile ilgili Prof. F. Koohi Kamali’nin şöyle bir tespiti var; ”Öncelikle Kürt toplumunun ana özelliği olan kabile bölünmüşlüğü, merkezi hükûmete karşı direnişin sonucunda Kürt Cumhuriyeti’nin kurulmasında rol oynadığı gibi bu cumhuriyetin yıkılmasına da sebebiyet vermiştir.

***
Değişik kabileler, daha doğrusu bu kabilelerin liderleri arasındaki çatışma ve çekişmeler ulusal hareketin önünde önemli bir engel olmuştur. Bir veya birden çok kabilenin kendi çıkarları uğruna dış güçlerle iş birliği yapması Kürt tarihinde olağan bir haldir. İkinci iç sebep cumhuriyetin iyi örgütlenmiş ve politik deneyimine sahip güçlü yönetimden yoksun olması olgusudur.” Bugün bu tespitteki Kürtlerin sosyal ve siyasi ilişki yapısında bir değişim olduğunu düşünüyor muyuz? Eğer cevabımız hayır ise bu bize bölgemizde gelişen olayların geleceği adına da bir öngörü sağlayabilir. 

Gelecek yazıda bu bilgiler ışığında ülkemizde DEM Parti’nin Kürt meselesindeki konumu ve durumu konusunda düşüncelerimi paylaşacağım.